english      
 Dara Birnbaum (VS)


Tapestry for Donna: Elegy
2005, in coproductie met Contour Mechelen vzw
  Manufactuur De Wit
 
Verenigde Staten
°1946, New York
leeft in New York


www.mariangoodman.com/mg/nyc.html
“Het brein is zoals een rijkelijk geweven wandtapijt waarbij de kleuren gedistilleerd zijn uit zintuiglijke waarnemingen, en het ontwerp onttrokken is aan de kronkelingen van het intellect.”
 - Carson McCullers, Amerikaanse schrijfster (February 19, 1917 – September 29, 1967)

Bij haar eerste bezoek aan België, pas aangekomen in haar Mechelse hotelkamer, zet Dara Birnbaum onmiddellijk de tv aan, niet omdat ze door de jetlag tot niets beters in staat is, maar omdat ze gebeten is om te weten: wat voor televisie maken ze hier, dan weet ik wat voor een land dit is. Het is pal in de voormiddag, en in tegenstelling tot de soaps of spelletjes die ze verwacht, ziet ze tot haar verbazing radio op televisie, Donna, Yasmine met een grote koptelefoon, die in een microfoon praat terwijl op de achtergrond een muziekvideo loopt. Voor een Amerikaanse kunstenares die al sinds jaar en dag de bedrieglijke technieken van het medium televisie ontleedt, is dat toch een bizarre ervaring. Later op de dag ziet ze Yasmine terug als presentatrice van De Rode Loper, een VRT-programma met nieuws uit de showbusiness. Nieuws, hoezo nieuws, wat krijgt de kijker hier eigenlijk voorgeschoteld? Wat is de impact van dit soort beeldenstromen? Dat zijn de uitgangspunten van haar nieuwe video-installatie.

Eind jaren zeventig is Dara Birnbaum begonnen met video’s en installaties op basis van televisiebeelden. In het spoor van kunstenaars die al eerder inspeelden op dit massamedium, zoals Robert Longo, Jack Goldstein en Nam June Paik. Longo kwam zo tot reliëfschilderijen, Goldstein tot beschilderde vormen, Paik tot collages en constructies met van televisie afgeleide beelden. Maar Birnbaum wou iets heel anders: “For me, though, these artists were always translating the medium, and I wanted to use the medium itself.” (In mijn ogen waren die kunstenaars altijd bezig met een vertaling van het medium; ik wou het medium zelf gebruiken). Ze eigent zich tv-beelden toe en gaat er subversief mee aan de slag. Het is immers haar uitdrukkelijke bedoeling er de oppervlakkigheid van aan te tonen en de manipulatiemethodes te ontmaskeren. Haar drijfveer is een zeer, zeer grondig wantrouwen t.o.v. de zogenaamde autoriteit van het aan de massa toegespeelde beeld.

Ze laat de beelden op zich intact, maar haalt ze uit hun context, herhaalt of herschikt ze, maakt beeld en geluid los van elkaar, voegt ondertitels toe enz. Voor haar zijn dat evenveel middelen om verborgen codes zichtbaar te maken, attent te maken op betekenisvolle poses en flarden tekst die anders verzuipen in de vluchtigheid. “For it is the speed at which issues are absorbed and consumed through the medium of video/television, without examination and self-questioning, that remains astonishing.” (Het is de snelheid waarmee het medium onderwerpen opslorpt en verbruikt, zonder er bij na te denken en zichzelf te bevragen, die me blijft verbazen). Journaals, documentaires, shows, commercials, alles pakt ze aan en rafelt ze uiteen. Deconstructie heet dat bij kunstfilosofen als Baudrillard en Lacan, die ze heeft bestudeerd.

Niet zelden stoot ze in haar analyses op politieke beïnvloeding en seksisme, vaak toont ze aan dat de televisie windmakers in de schijnwerpers zet. Wat ze zich tot taak stelt, is “talking back to the media”, de media van antwoord dienen, hun realiteitswaarde in twijfel trekken, hun macht ondergraven, in de hoop dat de kijkers, of althans sommige kijkers zich vragen gaan stellen bij wat ze dagelijks zien. Ze heeft het gevoel dat ze door haar kritische manier van werken kleine correcties uitvoert op de massale beeldvorming en een bescheiden vorm van actuele geschiedschrijving beoefent: “I want to leave behind pieces of the history in this crazy industrialized telecommunication that affects all of us.” (Ik wil stukjes geschiedenis achterlaten in deze gekke wereld van geïndustrialiseerde telecommunicatie die ons allemaal aantast).




Deelnemende kunstenaars

Vasco Araùjo
Catherine Sullivan
Kerry Tribe
Ellen Cantor
James Fotopoulos
Cui Xiuwen
Sam Taylor-Wood
Pipilotti Rist
Chantal Akerman
Manon De Boer
Runa Islam
Ana Poliak
Hito Steyerl
Anouk De Clercq
Dara Birnbaum
Gülsün Karamustafa
Dany Deprez
Katrien Vermeire
Honoré ð’O

Locaties

Oude Stadsfeestzaal
Stadhuis
Schepenhuis
nOva


Sint-Romboutskathedraal
De Garage


Theaterkapel
Sint-Katelijnekerk

Maria-Magdalenakapel
Manufactuur De Wit
Home Astrid
Sint-Janskerk
Lamot