home
FIONA TAN - HANS OP DE BEECK - DE RIJKE / DE ROOIJ - WIM WAUMAN - FRANCISKA LAMBRECHTS / HONORE D'O ORLA BARRY / RUI CHAFES - MESSIEURS DELMOTTE - SVEN AUGUSTIJNEN - ROB JOHANNESMA - ELS DIETVORST JEF GEYS - ELSKE NEUS
home | KUNSTENAARS FIONA TAN - HANS OP DE BEECK - DE RIJKE / DE ROOIJ - WIM WAUMAN - FRANCISKA LAMBRECHTS / HONORE D'O ORLA BARRY / RUI CHAFES - MESSIEURS DELMOTTE - SVEN AUGUSTIJNEN - ROB JOHANNESMA - ELS DIETVORST JEF GEYS - ELSKE NEUS |
|
JEROEN DE RIJKE ° 1970, Brouwershaven, Nederland WILLEM DE ROOIJ ° 1969, Beverwijk, Nederland Beide: 1990-95 Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam 1997-98 Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam Recente solotentoonstellingen
Recente groepstentoonstellingen
Sinds 1994 werken de Nederlandse kunstenaars Jeroen de Rijke en Willem de Rooij samen aan films. Geen speelfilms, maar films. Geen cinema zoals in een bioscoopzaal te zien is, maar kunst die thuishoort in een museum of een welgekozen tentoonstellingsruimte. ‘Bewegend beeld’, hoewel… Hun camera beweegt maar zelden of nooit en ook in wat de camera te zien geeft, zit heel weinig beweging. Quasi vast beeld dus. Dat alleen al brengt hun kunstvorm dicht bij het schilderij. Bovendien zoeken ze aansluiting bij schilderkunstige genres die tot de Nederlandse traditie behoren sinds de glorieuze zeventiende eeuw. Het architectuurschilderij zoals Saenredam dat beoefende in zijn kerkinterieurs. Het landschap in de stijl van Jacob Van Ruisdael. Het vanitas-tafereel, vol symboliek van menselijke vergankelijkheid. Of het portret dat door Rembrandt en Frans Hals tot een hoogtepunt werd gebracht. Die lijnen willen de Rijke en de Rooij doortrekken, in de overtuiging dat het in ieder van die genres nog steeds mogelijk is te vernieuwen en te actualiseren. Of Three Men (35mm-film, 1998) toont een enorme lege ruimte gedurende tien minuten vanuit één enkel laag standpunt. Daardoor wordt de aandacht toegespitst op enkele minieme veranderingen: de wisselende sterkte van het licht dat door hoge ramen valt, de tocht die de centrale luchter doet vibreren en de vage sporen van menselijke aanwezigheid. Het beeld intrigeert bovendien door zijn dubbelzinnigheid. Het blijkt een moskee te zijn die is ondergebracht in een voormalige christelijke kerk. Ook Bantar Gebang (35mm-film, 2000) is één onbeweeglijk camerashot. Ditmaal wordt vanuit een hoge gezichtshoek een ‘landschap’ bekeken. De zon gaat op boven een armzalige sloppenwijk, naast een vuilnisbelt, in de buurt van Djakarta (Indonesië). Ook hier wordt een dubbelzinnig signaal gegeven waardoor je het beeld op zeer verschillende manieren kunt interpreteren. Enerzijds kritisch beschouwend: wat een ellende wordt hier zichtbaar! Anderzijds esthetisch: het beeld is zorgvuldig opgedeeld in geometrische vlakken en de kleuren evolueren zachtjes in het aanzwellend zonlicht. Is het wel verantwoord dat van iets lelijks, iets vreselijks een mooi beeld wordt gemaakt? Maar is de kunstgeschiedenis daar niet vol van? Zoals Bruegel het al deed, vertellen de Rijke en de Rooij een parabel over een fundamentele menselijke kwestie, met hedendaagse esthetische middelen. Untitled (35mm-film, 2001) is een mijmering over de dunne lijn tussen leven en dood: een kerkhof vormt een horizontale groene rechthoek tegen een achtergrond van om het hoogst piekende wolkenkrabbers. Uiterste soberheid, bijna abstract. Junks maakt deel uit van een reeks films op 16mm of super 8. Een reeks waarin ze zich telkens weer afvragen: wat is er minimaal nodig om op film iets zinnigs te vertellen? Oefeningen in uitzuivering, precisie, trefzekerheid. Onderzoeken ook van tijd en duur. En altijd is er bij de Rijke en de Rooij een element van ambiguïteit: in het geval van Junks is het een heen-en-weer tussen waarnemen en waargenomen worden. Het zijn zes portretten van Amsterdamse drugsverslaafden die ze op een identieke manier hebben gemaakt en die ze zonder verdere ingrepen op een rijtje hebben geplaatst. Aan elk van de zes hebben ze gevraagd gedurende twee minuten stil te staan, niet te praten en recht in de cameralens te kijken. Voor een blikje frisdrank doen ze het. Bij de ene lukt het al wat beter dan bij de andere. Het is nacht, de dealer kan ieder moment langskomen en die willen ze hoegenaamd niet mislopen, dus dwaalt de blik af en toe schichtig af naar de plaats waar het gaat gebeuren. Rond de plek hangt er trouwens al een geroezemoes van zenuwachtige opwinding. Tenminste, dat vermoed je, je hoort alleen maar vage kreten op de achtergrond. De camera blijft immers de hele tijd star op de poserende junks gericht. Cadrering tot net boven het middel, zoals in een klassiek portretschilderij. Clair-obscur zoals in een Rembrandt, duisternis die amper wordt doorbroken omdat de beelden gefilmd zijn met een straatlantaarn als enige verlichtingsbron. In de zwaar getekende gezichten zoeken de ogen onzeker naar een houvast. Je kunt niet anders dan in die ogen kijken en je krijgt al gauw het gevoel dat daarin een wereld van ellende te voorschijn komt. Maar ze staren terug, zo doordringend en present dat het lijkt alsof je op het eigenste moment betrapt wordt, als een ordinaire gluurder. Waar haal je het recht vandaan toe te kijken en een oordeel over ons te vellen, vragen ze? Waarnemer en waargenomen persoon gaan met elkaar in confrontatie, gedurende zes maal twee minuten. Locatie SINT-KATELIJNEKERK |
|